ΕΚΚΟΛΠΩΜΑ ZENKER
(Φαρυγγοοισοφαγικά εκκολπώματα)
Είναι σπάνιο εκκόλπωμα εμφανίζεται στον τραχηλικό οισοφάγο, η παθοφυσιολογία του βασίζεται στην προβολή του οισοφαγικού βλεννογόνου από ευένδοτα σημεία του ανώτερου οισοφάγου, κυρίως δίπλα από αγγεία (εκκολπώματα εξ’ ώσεως) και συνήθως στην συμβολή του φάρυγγα με τον οισοφάγο.. Στις ΗΠΑ η συχνότητά του είναι 0,01-0,1 και είναι πιο συχνό στους άντρες και στις μεγάλες ηλικίες, με την μέγιστη επίπτωση μεταξύ της 7ης και της 9ης δεκαετίας της ζωής. Το 1878 ο Friedrich Albert von Zenker περιέγραψε το συγκεκριμένο εκκόλπωμα, το οποίο φέρει από τότε το όνομά του.
Συνήθως οι ασθενείς εμφανίζουν δυσκαταποσία, αναγωγές τροφής, συχνές εισροφήσεις, θορυβώδη κατάποση (γλουγλουκισμοί), δύσοσμη απόπνοια και αλλαγή στον τόνο της φωνής. Μερικές φορές παρουσιάζουν και απώλεια βάρους. Η εισρόφηση και η πνευμονία που αυτή προκαλεί, καθώς και οι μόνιμες βλάβες στο αναπνευστικό εξαιτίας των συχνών εισροφήσεων, είναι από τις πολύ σοβαρές επιπλοκές του εκκολπώματος Zenker. Παρόλο που το εκκόλπωμα μπορεί να φτάσει σε μεγάλο μέγεθος (έως 15cm ή και παραπάνω), δύσκολα μπορεί να γίνει ψηλαφητό, εξαιτίας της θέσης του. Πολύ συχνά το εκκόλπωμα συνυπάρχει και με άλλες διαταραχές κινητικότητας του οισοφάγου (π.χ. αχαλασία, διάχυτος οισοφαγικός σπασμός) ή με διαφραγματοκήλη. Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις (0,5-1,5%) μπορεί να αναπτυχθεί αδενοκαρκίνωμα εντός του εκκολπώματος.
Η Βαριούχος οισοφαγογραφία είναι η εξέταση που θα θέσει την διάγνωση, ενώ η ενδοσκόπηση και η αξονική τομογραφία αποτελούν σήμερα συμπληρωματικές εξετάσεις.
Τέλος θεραπευτικά το εκκόλπωμα Zenker θα πρέπει να αντιμετωπίζεται χειρουργικά στις περιπτώσεις των ασθενών, οι οποίοι είναι ικανοί να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση (σε ασθενείς υψηλού κινδύνου είναι δυνατή η επέμβαση με τοπική αναισθησία). Η συντηρητική θεραπεία χρησιμοποιείται σε ασθενείς με μικρά εκκολπώματα (<1cm) ή με συμπαρομαρτούντα νοσήματα.
Η χειρουργική θεραπεία συνίσταται στην εκτομή του εκκολπώματος με ή χωρίς μυοτομή του κρικοφαρυγγικού μυός. Σήμερα εφαρμόζεται και η ενδοσκοπική θεραπεία, με σχετικά καλό αποτελέσμα, η οποίο όμως απαιτεί και αυτή γενική αναισθησία.
ΕΠΙΦΡΕΝΙΚΑ ΕΚΚΟΛΠΏΜΑΤΑ
Τα δεύτερα σε συχνότητα εκκολπώματα του οισοφάγου στο κατώτερω τριτημόριο του οισοφάγου πάνω από το διάφραγμα. Προκαλούνται από αύξηση της ενδο-οισοφαγικής πίεσης λόγω διαταραχής της λειτουργικότητας του κάτω οισοφαγικού σφικτήρα. Και εδώ η οισοφαγογραφία αποτελεί εξέταση εκλογής, ενώ στους ασθενείς γίνεται και αξονική τομογραφία θώρακος για να διερευνηθούν τυχόν άλλες συνοδοί βλάβες. Η χειρουργική εξαίρεση αποτελεί θεραπεία εκλογής.